Bütüncül Bakış, Osteopatik Yaklaşım
Bel ağrısı, bel fıtığı sıkça duyulan yakınmalar arasındadır, oldukça da yaygındır. Bel sağlığını ele alırken bütüncül yaklaşmak ana ilkelerden biri olmalıdır. Bütüncül derken anlatılmak istenen şudur: Hasta bel yakınmasıyla geldiğinde yanlıca beli açısından değerlendirilmeyecek, tüm bedene bakılacak: Bedenin -baş, omurga, gövde, leğen kemikleri, bacaklar, ayaklar- yerçekimine karşı duruşu, kas-iskelet sistemi, organlar, dolaşım sistemi(kan-lenf sistemi), sinir sistemi, beslenme, psikoloji, çalışma koşulları/ortamı … vb. Sayılanların hepsi ele alındığında ancak o zaman doğru bir bel rehabilitasyonundan söz edilebilir.
Beslenme
Kişi, fizyoterapi alıyor, egzersizlerini yapıyor ama yanlış gıdalarla besleniyorsa beli oluşturan yapıların(kas, kemik, kıkırdak, disk, sinir, damar, fasya) iyileşme fizyolojisi bozulur, sindirim sorunlarından kaynaklı vitaminlerin ve minerallerin emilmesinde kaçaklar gözlenir. Son yıllarda bilim dünyasında sıkça değinilen, literatürde çalışmaları bulunan barsak mikrobiyotasının bozulması(leaky gut-geçirgen barsak sendromu) sözkonusu duruma yol açan önemli bir sorundur. Karın bölgesinde(visseral bölge) gaz, kabızlık, ishal gerginlik hali barsak/mezenter üzerinden bele aktarılır. Yine barsağın altında kalan Psoas kası(tüm bel omurlarına ve disklere yapışır) barsak sorunlarından etkilenir, kasın beslenmesi bozulur, kas spazma geçer. Bu da olduğu gibi bel ağrısı yapabilir. Görüldüğü üzere ağızdan girenle dokularımız oldukça sıkı bir ilişki biçimindedir.
İşyerinde Ergonomi
Kişi, fizyoterapiye gidiyor, egzersizlerini yapıyor ama ofis/büro ortamı beden sağlığına hiç uygun değilse kişiye uygulan rehabilitasyon yine kösteklenir. Ergonomi, insanın beden sağlığını gözetecek bir biçimde mekanı/mekanı dolduran araçları düzenlemek, kişinin de bedenini doğru bir biçimde kullanmasını sağlamaktır. Masanın, sandalyenin yüksekliği, bilgisayarın konumu, pencere, klima … vb. öğeler de sorgulanmalıdır, gerekirse büro ortamının nasıl düzenleneceğine ilişkin öneriler verilmelidir.
Psikoloji
Dinmeyen ruhsal sorunlar beli ciddi bir biçimde etkileyebilir. Kronikleşen psikolojik sorunlar dokuların iyileşme mekanizmasını bozar. Bu da psiko-somatik ilişkide kısır döngüye yol açar. Böyle durumlarda psikologdan yardım alınmalıdır.
Fizyoterapi
Bel ağrısının, bel fıtığının kimi hastanelerde(çoğunluğu) uygulanan hotpack(sıcak uygulama), tens(elektrik uyarısı), ultrason, standart egzersiz broşürü ile geçmediği artık çok açık. Bu eskimiş, kolaya kaçan protokolleri fizyoterapi olarak görmek fizyoterapiyi yok saymak demektir. Fizyoterapi, bütüncül değerlendirme(yukarıda söz edildi), kas gevşetme/güçlendirme teknikleri, dolaşımın düzenlenmesi(lenf terapisi de bunun içinde), postürün(bedenin duruşu) düzeltilmesi, manipulasyon, mobilizasyon … vb. uygulamaların yer aldığı geniş bir manuel terapi uygulamalar alanıdır. Bel ağrısında, bel fıtığında kişiye göre egzersizler verilmelidir. Herkese her egzersiz olmaz. Hastaya günlük yaşam aktivitelerinde belini nasıl kullanması gerektiği anlatılmalıdır.
Şunu belirtmek gerekir ki hastanelerdeki çalışma ortamlarında fizyoterapistlerin mesleklerinin gereklerini yapmaları engelleniyor. Bunun nedeni sağlık sistemindeki sorunlardır(çok hasta, zaman azlığı, dayatılan eski protokoller, alt-üst ilişkisi). Bundan ötürü hastadaki var olan sorun ilerleyip kronikleşiyor. Bunun sonucunda da hastalar cerrahi girişimle karşı karşıya bırakılıyor. Oysa halk sağlığını gözeten koruyucu sağlık uygulamalarıyla hasta, cerrahiye gitmeden kurtarılabilir. Bu da ülke ekonomisinde sağlığa harcanan bütçeyi azaltır.
